Terwijl ik dit schrijf luister ik naar het programma “Tussen hemel en aarde” op radio 4. In  dit programma hoor je vooral liturgische muziek. Gregoriaanse muziek en muziek van Bach zijn altijd vaste prik. Terecht naar mijn overtuiging. Wat je ook veel hoort in dat programma, zoals ook deze week, is muziek van Arvo Pärt.  Liturgische muziek dient volgens deze programmamakers niet hard te zijn, of zeker niet moeilijk. Je zult nooit een deel uit de Missa Solemnis van Beethoven horen bijvoorbeeld . Nu hoor ik op dit moment makkelijke, maar “harde” muziek van Poulenc tot mijn verbazing. Ik vind het al luisterende vreselijke muziek, niet omdat hij “hard is” maar omdat de tekst slecht wordt behandeld. Er wordt op geen enkele manier rekening gehouden met de natuurlijke accenten. En de muziek wordt na het harde begin stilaan zoetsappig en kitscherig. Sorry voor de liefhebbers.. Smaken verschillen zullen we maar zeggen. Zoetsappig kan altijd in dit programma. Pärt doet het daarom altijd goed. De vroege werken van deze componist zullen trouwens ook nooit op het programma staan. Dat zijn namelijk veel spannender muziekstukken met tegelijk veel power.

Gisteren keek ik naar een natuurprogramma op Geographic Channel. Ik stoorde me aan de muziek, die op een quasi dramatische manier de beelden moest ondersteunen. Zonder die muziek was het best een aardig programma in mijn ogen.  Maar helaas, mijn oren vonden de combinatie maar niks. Om dezelfde reden heb ik vaak een hekel aan Amerikaanse speelfilms. De gelikte achtergrondmuziek die je dan bijna altijd hoort stoort me mateloos.

Als ik zelf een natuurfilmpje heb opgenomen dan zet ik daar het liefst geen muziek bij maar houd ik het bij de natuurgeluiden. Die spreken voor zich. Soms maak ik een filmpje op basis van foto’s, een soort bewegende diavoorstelling. De bijpassende natuurgeluiden ontbreken dan. Dan toch maar muziek? En welke? Ik heb dit al diverse keren gedaan, onder meer op basis van eigen composities. Die waren er niet voor gecomponeerd maar ik had ze al. Toch bleken modern klassieke stukken vaak wonderwel te werken bij natuuropnames.

Nu heb ik muziek van Boulez gezet bij een diafilmpje dat ik onlangs maakte in Oostvoorne. Boulez componeerde altijd bijna abstract, enigszins emotieloos voor zover dat überhaupt mogelijk is. Als je hiernaar luistert kun je dat op meerdere manieren doen. Je kunt proberen vat te krijgen op vorm en textuur. Dat lukt als je er vaker naar luistert en je je er voor open stelt. Je hersens zijn dan uiterst geconcentreerd en actief bezig. Maar je kunt de muziek ook als een organisch geheel over je heen laten komen en onbewust besef je dan dat de muziek logisch in elkaar zit, maar toch ook onverwacht en grillig is. De muziek is dan als de natuur. Misschien is dat de reden dat ik deze combinatie met mijn natuurfilmpje best geslaagd vind. Het tweede korte filmpje is een echte film met uitsluitend de originele natuurgeluiden, diezelfde dag gemaakt.