Eerder schreef ik al over de bouwgeschiedenis van de kerk en over de koorstoelen. Nu gaat het over met name de gebrandschilderde ramen en de orgels.

Buiten worden we gelijk geïmponeerd door twee indrukwekkende torens op het plein voor de ingang.

Loop je om de kerk heen dan kom je bij de monumentale trappen, die via de rivier de Gers leiden naar het lage deel van de stad. Halverwege de trappen staat een standbeeld van de Franse musketier d’Artagnan.

Binnen in de kerk zien we veel renaissance elementen, zoals de diverse altaren en de mooie gebrandschilderde ramen. Het koor is helemaal afgesloten. Daar kun je wel in, maar voor dat deel moet je entree betalen. Dat zou ik zeker doen, wij deden het dit bezoek niet. Dus we hebben nu niet kunnen kijken naar de prachtige koorstoelen uit begin zestiende eeuw. Ze zijn in dezelfde tijd gemaakt als de gebrandschilderde ramen van Arnaut de Moles. De kerk is daar heel beroemd om. Dit bezoek heb ik een aantal van deze glazen gefotografeerd en bestudeerd. Opvallend bij de meeste glazen is dat de figuren die er op staan uit zowel het oude als het nieuwe testament komen, daarnaast soms ook uit de verhalen over de profetische sybillen. De profeten van het oude testament en ook de sybillen verwijzen naar latere gebeurtenissen van het nieuwe testament. Zo moet je dus eigenlijk ook al die afbeeldingen interpreteren.

Ik beschrijf enkele glazen uit de Catharinakapel. In het midden van het linkerglas van die kapel zien we van links naar rechts: Jozef, de apostel Andreas en de profeet Joël.

Met Jozef wordt hier de Jozef uit het oude testament bedoeld. Een korte samenvatting van het verhaal over deze Jozef: Vader Jakob had Jozef en de kleine Benjamin meer lief dan zijn andere zoons, omdat ze de zoons van zijn lievelingsvrouw Rachel waren. Hij trok Jozef voor en Jozef werd daardoor door zijn broers gehaat. Bovendien had Jozef verteld dat hij gedroomd had dat de broers ooit voor hem zouden buigen. Jozef wordt daarop in een droge put gegooid, en wat later aan kooplui verkocht, die op weg zijn naar Egypte. De broers maken hun vader wijs dat Jozef door een wild dier is verscheurd. In Egypte komt hij in dienst van Potifar, een hoffunctionaris. Hij krijgt al gauw een leidinggevende positie in het huis van zijn meester. De vrouw van Potifar probeert hem te verleiden. Jozef gaat hier niet op in, waarna de vrouw hem beschuldigt van een verleidingspoging. Potifar gooit Jozef dan in de gevangenis. Daar blijkt hij voorspellende gaven te hebben. Als twee jaar later de farao een droom heeft, wordt Jozef geroepen. Jozef voorspelt dat er zeven jaren van overvloed zullen komen en daarna zeven jaren van schaarste en hij adviseert om een man aan te stellen die ervoor zal zorgen dat er tijdens de eerste zeven jaar graanvoorraden aangelegd worden. De farao vindt dat Jozef de juiste man is en benoemt hem tot grootvizier. Als eenmaal de schaarse jaren aanbreken, blijkt dit niet tot Egypte beperkt te blijven, ook Kanaän zucht eronder en Jakob stuurt zijn tien oudste zoons naar Egypte om graan te kopen. Alleen zijn lievelingszoon Benjamin laat hij thuis blijven.  Jozef herkent hen, maar zijn broers herkennen hem niet. Hij zegt dat hij ze alleen ontvangt als ook de jongste broer mee komt. Uiteindelijk geeft Jacob toestemming dat de broers weer naar Egypte gaan en Benjamin meenemen. Deze keer worden ze dan wel gastvrij ontvangen. Jozef maakt zich aan zijn broers bekend en nodigt de familie uit om zich te vestigen in de Egyptische provincie Gosen. In de vierhonderd jaar dat de familie in het land Gosen verblijft zal deze aangroeien tot het volk der Israëlieten.
We zien onderaan op het glas een fragment uit het leven van Jozef, “Joseph fu vendu”, Jozef wordt verkocht.

Het boek Joël is het tweede boek van de verzameling van de twaalf profeten. Die verzameling van allemaal kleinere profetenboeken is ergens in de derde of vierde eeuw voor Christus gemaakt. Over de profeet Joël zelf is weinig bekend. Maar hij klaagde in zijn teksten over de verwoesting van het land als de Heer dichtbij komt. Als het land weer tot inkeer komt dan zal de heilige geest zich genadig over het volk uitstorten.

Andreas was een leerling van Johannes de Doper en net als zijn broer Petrus visser van beroep. Andreas werd aan een X-vormig kruis gekruisigd (andreaskruis). Nadat hij door zeven soldaten zwaar was gegeseld, bonden zij zijn lichaam met koorden aan het kruis om zijn lijden te verlengen. Zijn volgelingen berichtten dat Andreas, toen hij naar het kruis werd geleid, de volgende woorden sprak: “Ik heb al lang naar dit gelukkige uur uitgekeken en heb dit al lang verwacht. Het kruis is ingezegend door het lichaam van Christus dat eraan heeft gehangen”. De patriarch van Constantinopel wordt beschouwd als de opvolger van Andreas, zoals de bisschop van Rome, d.i. de paus, de opvolger is van Petrus. De patriarch van Constantinopel geldt als de belangrijkste bisschop in de wereldwijde gemeenschap van Orthodoxe Kerken.

Op het glas in deze Catharinakapel staat Andreas, de apostel uit het nieuwe testament, in het midden. Zowel de oudtestamentische (en helderziende) Jozef als ook de oudtestamentische profeet Joël kijken naar hem: ze zien als het ware al wat er in het nieuwe testament komen gaat.

Op het bovenste deel van hetzelfde glas zien we musicerende sibyllen. “Sibylle” was in de klassieke oudheid de benaming voor een aantal maagdelijke prinsessen die spontaan en ongevraagd de toekomst voorspelden. In de Renaissance waren de Sibyllen bekende figuren, ook in de muziek: Lassus componeerde Prohetiae Sibyllarum, waar elke Sibylle aan het woord komt. Zij worden dan beschouwd als voor-Christelijke profeten, die ook al de gebeurtenissen van het Nieuwe testament aankondigen. We zien ze vooral in de beeldende kunst. Deze wijze vrouwen werden in de renaissance vaak afgebeeld op kerkdeuren, kerkmuren of kerkramen. Beroemd zijn de sibyllen in de Sixtijnse kapel van Michelangelo. Maar deze hier mogen er ook wel zijn!

Van de overige glazen laat ik nog slechts een detail van één glas zien. We zien op het onderste deel van het middelste venster, van ook weer deze Catharinakapel, hoe daar de vlucht naar Egypte wordt uitgebeeld. Maria houdt liefdevol Jezus vast, gezeten op een ezel. Jozef loopt moeizaam voor hen uit. Links zien we hoe de soldaten van Herodes er op uitgaan om kinderen te vermoorden, een boer schrikt en kijkt om. Al de tientallen glazen van deze kerk zijn van de hoogste artistieke kwaliteit, gemaakt in de eerste twee decennia van de zestiende eeuw.

Ik heb deze vakantie in verschillende kerken een zogenaamde Piéta gezien, de uitbeelding van de rouwende Maria met het dode lichaam van haar zoon op schoot. Ook in de kathedraal van Auch was er een te zien. En deze is bijzonder omdat hij door een Nederlandse kunstenares, Daphné du Barry in 1990 is gemaakt. Zij is geboren in Arnhem en trouwde later met een man uit de Gascogne. Inmiddels heeft ze haar atelier in Toscane, Italië. Ze heeft diverse sculpturen gemaakt, onder meer van koningin Beatrix, te zien in Rheden, van prinses Grace van Monaco en van de trompettist Winston Marsalis.

Er is in deze kathedraal te veel te zien om op te noemen. Maar ook de moeite waard vond ik het altaar met de graflegging, een sculptuur in de kapel van het heilig graf (Chapelle dus Saint-Sepulcre.)

Sinds mijn oudste kleinzoon kerkorgel speelt, en ik trouwens inmiddels ook, kijk en luister ik met andere ogen naar kerkorgels. Op onze vakantie van 30 april tot en met 7 mei heb ik er weer een aantal gezien. De mooiste die ik deze dagen zag was het hoofdorgel van deze kathedraal van Auch.

Het is een echt authentiek barokorgel uit 1688 en in die tijd gelijk al gebouwd met maar liefst vier manualen. De orgelbouwer was Jean de Joyeuse. Deze orgelbouwer bouwde ook de hoofdorgels van Narbonne, Perpignan, Poligny Saint-Hippolyte en Rodez. Het gaat om een mechanisch sleepladen-orgel, dat na eerdere aanpassingen, in 1958 door Danion Gonzalèz is teruggebracht naar het oorspronkelijke instrument. Jean-François Muno restaureerde het orgel nog een keer in 1998. Het klinkt echt “barok”, en ook echt “Frans”. Om deze typische klank te kunnen herkennen kunnen we het beste luisteren naar een Frans orgelstuk uit de barok. Dus luisteren we naar een muziekstuk dat geschreven is niet lang nadat dit orgel klaar was. De componist,  André Raison, overleed in Parijs in 1719. Hij was daar organist-titularis in de Sainte Geneviève-kerk en wordt als een van de meest getalenteerde organisten uit de Franse School van de 17e eeuw beschouwd. Hij gaf waarschijnlijk les aan de componist Clérambault. We horen “fugue 3” uit “Second livre d’orgue”. Het stuk dateert uit 1714 en wordt gespeeld door de hoofdorganist van de kathedraal van Auch, Jean-Christophe Revel.

In dezelfde kathedraal is er nog een orgel. In 1860 bouwde Aristide Cavaillé-Coll een nieuw mechanisch sleepladen-orgel, met twee manualen en een pedaal en 15 registers.

Dit deed hij op verzoek van Napoleon III. Zijn monogram (een N van Napoleon) is te zien op het houtwerk.

Dit koororgel is in 1997 gerestaureerd door Bernard Raupp. Het ziet er prachtig uit. Ik heb tot mijn vreugde een korte opname gevonden waarin enkele registers van dit orgel te horen zijn. We horen organist Jean Claude Guidarini.

Als je een keer Auch bezoekt, ga dan zeker ook het museale deel van deze kerk in. En bewonder daar de prachtige koorstoelen. Op een plakkaat in de kerk staat wat je absoluut niet mag missen.