Keulen heeft veel Romaanse kerken. Ik ken eigenlijk geen enkele plaats waar er meer te zien zijn. De Romaanse periode loopt globaal van 900 tot 1200, en in sommige steden kun je nog enkele decennia daar bij trekken. In die tijd zijn in Keulen heel wat kerken gebouwd en daarvan zijn er nog veel overgebleven, maar liefst twaalf! Je moet je wel realiseren dat deze stad zwaar te lijden heeft gehad van bombardementen in de Tweede Wereldoorlog. Daarna is men manmoedig begonnen om ook al de getroffen kerken weer te herstellen. Veel pilaren moesten daarbij vervangen worden en heel veel kapitelen dus ook. Dat maakt dat er van het zo vaak geheimzinnige Romaanse beeldhouwwerk veel verloren is gegaan. Sommige objecten zijn in museum Schnütgen terecht gekomen, daar zag ik ze een week geleden. Maar de kerken zelf zijn goeddeels hersteld en je kunt genieten van de prachtige bouwstijl en de intieme atmosfeer die er altijd is in dat soort kerken.  Zo heeft Keulen nu nog twaalf gerestaureerde Romaanse kerken, drie bekeek ik er van binnenuit en van buitenaf: de Sint-Ceciliakerk, de Sint-Gereonskerk en de Sint-Ursulakerk. De kerk “Heilige Maria in het Capitool” bekeek ik alleen aan de buitenkant. En van de Pantaleonkerk, daarvan was alleen de narthex (het voorportaal) open. De rest van de kerk kon je een beetje zien door de tralies. Tien jaar geleden was ik er ook al eens en toen zag ik gelukkig deze kerk wel helemaal. Misschien dat ik aan enkele van deze kerken nog een keer een apart artikel ga wijden. Nu wil ik alleen wat Romaans beeldhouwwerk laten zien en het is interessant om een enkel object te vergelijken met dat van het redelijk nabijgelegen Maastricht.

Leeuw in de Sint Gereonskerk. Leeuwen hoog in de kerk kunnen meerdere functies hebben. In Zuid-Frankrijk zag ik ze in combinatie met bijvoorbeeld stier en adelaar. Dan weet je dat er een evangelist wordt voorgesteld. Hier zag ik twee leeuwen, waarvan een door mij op de foto gezet. Ik denk dat het om wachters gaat, zoals ook zo vaak bij Romeinse poorten het geval was. Ik weet ook niet of deze daar altijd gestaan hebben. Ze zijn van rond 1200. De leeuw hier onder houdt een lam vast, is dat een prooidier of staat het dier voor Christus? Het gaat om verguld beeldhouwwerk, nu vernieuwd, maar er waren nog resten van het origineel aanwezig.

Deel van een van de portalen van de Ceciliakerk waar nu museum Schnütgen in is gevestigd. Cecilia krijgt de martelaarskroon aangereikt door een engel boven haar, samen met haar verloofde Valerianus en diens broer Tiburtius. Wat je hier ziet is een replica, in het museum bevindt zich het origineel.

Fragmenten van een onbekend portaal, misschien van de voormalige Catharinakerk? Eerst twee roofvogels tussen slingerende stengels.

Wat hier niet allemaal tussen die stengels zit! Onder meer een mensenhoofd en de koppen van twee dieren. Heel opvallend: alle koppen erg dicht bij elkaar.

Een man met de poten van een roofvogel (voorkant) en de achterkant lijk wel een bok. Met zijn achterpoten leunt hij als met een soort armen op zijn eigen rug.

Een soort tijger met een veel te grote, vreemde kop

Kapiteel uit de voormalige Catharinakerk van de Duitse orde. Twee grote vogels met de kop van een katachtige

Nog enkele kapitelen van onbekende herkomst. De eerste is een Blemmyes, een man zonder romp, terwijl hij twee vogels vasthoudt. Of afweert? Doet denken aan de Blemmyes die je in de Servaaskerk van Maastricht kunt zien, zie iets lager en het artikel over de kapitelen van de Servaaskerk

Blemmyes Maastricht. Om hem heen staan twee geklede mannen met hondenkoppen, zogenaamde Cynocephali, die de Blemmyes in zijn arm bijten.

Twee vriendelijke leeuwtjes, omgeven door grote vogels, de linker met geopende bek en vervaarlijke tanden

Mannen met wapens, maar ze lijken door grote stengels van planten geen kant uit te kunnen

Hieronder een vedelspeler, eind 12e eeuw. Herkomst onbekend

Afgezien van enkele afbeeldingen van heiligen of van bovenstaande vedelspeler zijn er dus vooral afbeeldingen te zien van mensen, dieren en monsters. Het idee is waarschijnlijk: de wereld is bevolkt door allerlei vreemde wezens en duivels waarvoor je moet oppassen. Als je een kerk binnen gaat kun je beschermd worden tegen deze gevaren.