Categorie archief: muziek
Tijd als kunst: de inventies van Bach
Het thema dat de school had verzonnen rond Sinterklaas was “Tijd”. Mijn vrouw, leerkracht in een bovenbouw (groep 6,7,8) van een Montessori basisschool, zou vandaag nog een half uur tijd over hebben vlak voordat de gymles zou beginnen. Of ik … Lees verder
Sequentia, muziek van de vroege middeleeuwen
Een ensemble dat zich al vroeg intensief ging bezig houden met met het interpreteren van heel oude Middeleeuwse muziek is “Sequentia”. Dit ensemble werd in 1977 opgericht door Benjamin Bagby en Barbara Thornton. De laatste overleed helaas al in 1998, … Lees verder
Muziek van Ciurlionis voor de natuur in de Alpen
Wat betekent een week in de Alpen voor mij? De Alpen hebben een aparte sfeer, een aparte geur, en er zijn zoveel prachtige bloemen. Hoe hoger je komt, hoe imposanter alles wordt, maar vooral ook hoe aantrekkelijker daar dan de … Lees verder
Normandisch Paasspel
Wat is dat alweer een tijd geleden! Ik heb het over de tijd van het begin van de geleidelijke teloorgang van het Rijke Roomse leven. Na het Tweede Vaticaanse concilie veranderde er van alles. Wat eerder een doodzonde was mocht … Lees verder
Postromantiek in Franse orgelmuziek
Van de Franse organist Léon Boëlmann wordt tegenwoordig vooral de Suite Gotique nog gespeeld. Op Wikipedia lees je dat Boëlmann een vertegenwoordig is van Franse postromantiek. Wat is dat, Franse postromantiek? Ik probeer dat een beetje te ontrafelen aan de … Lees verder
De Suite Gothique vanuit St. Anne’s Mosely
Léon Boëllmann werd in 1862 geboren in Ensisheim in de Elzas als zoon van een apotheker. In 1871 ging hij op negenjarige leeftijd naar de “École de Musique Classique et Religieuse” in Parijs, waar hij studeerde bij de directeur, Gustave … Lees verder
Het paaslam
Leven is een bijproduct bij het in evenwicht brengen van de waterstof-koolzuur-huishouding. Deze stelling las ik een tijd geleden en ik schreef er een blog over. Leven zorgt dus voor evenwicht. En wat gebeurt er met het leven als een … Lees verder
Torquato Tasso en Claudio Monteverdi in 1590
Wat lijkt het alweer lang geleden dat we wandelden in de bergen. Genietend van het geluid van beekjes en de geuren in de frisse alpenlucht. Oostenrijk en Noord-Italië waren in het verleden favoriet. Vooral omdat je van daaruit ook nog … Lees verder
Gurrelieder
In de tweede helft van de negentiende eeuw zien we allerlei stromingen in Europa waar namen als naturalisme, realisme, impressionisme of symbolisme op worden geplakt. In de schilderkunst kun je het meeste werk wel bij een van die stromingen onder … Lees verder
Josquin Desprez en Ferrara
In België was er enkele jaren geleden een verkiezing voor de grootste Belg aller tijden. Een van de genomineerden was Josquin Desprez. Maar net als in Nederland wordt eerder een wielrenner als Eddy Merckx dan een beroemde componist uit de … Lees verder
Ode an die Freude
Beethoven in 1823. Schilderij gemaakt door Ferdinand Waldmüller. Het portret is in de tweede wereldoorlog verloren gegaan. In de tijd dat Ludwig van Beethoven bezig was met zijn laatste symfonie was hij niet alleen stokdoof, maar had hij ook veel … Lees verder
Blijf waakzaam
Een soldaat bewaakt de stad. Hij valt bijna in slaap, maar dat mag niet: hij moet waakzaam zijn. Knikkebollend probeert hij wakker te blijven. Er dreigen immers gevaren. Zo moet de mens ook waakzaam zijn. Voor je het weet heeft … Lees verder
De sonate voor viool en cello van Ravel
Hoewel Ravel een soort wonderkind was en hard werkte, ervoer hij de tijd dat hij studeerde aan het Conservatorium van Parijs als frustrerend. Omdat hij als pianist geen enkele prijs had gewonnen, verliet hij het Conservatorium in 1895, om twee … Lees verder
Allerzielen
Vandaag is het Allerzielen. Dat was ook een van de invalshoeken van het concert dat ik met mijn vrouw en oudste kleinzoon afgelopen zaterdag bijwoonde. Een prachtig orgelconcert dat vanwege de coronamaatregelen (slechts 30 bezoekers) twee keer achter elkaar werd … Lees verder
Nieuwe muziek op de Cello Biennale
Vanmiddag was de Martijn Padding show, een onderdeel van de concertreeks tijdens de cello biennale 2020. Martijn Padding, die de presentator was van het concert, had zelf alle componisten van de te spelen werken uitgezocht en voordat de musici gingen … Lees verder
Elegie voor Anner Bijlsma
Vorig jaar overleed Anner Bijlsma, een van Nederlands grootste cellisten. Hij was ook altijd bij de cello biennale, dit jaar voor de eerste keer niet. Gisteravond was er in het muziekgebouw aan het IJ een concert ter herdenking van Anner … Lees verder
Das Lied von der Erde
Reinbert de Leeuw heeft zich bijna 50 jaar hard gemaakt voor die modern-klassieke muziek waarvan hij vond dat die gespeeld moest worden. Hij richtte in 1974 het Schönberg-ensemble op. In 2009 fuseerde dat met het Asko-ensemble. Dit ASKO-Schönberg ensemble bleef … Lees verder
Adagio con Gran Espressione
Celliste Lidy Blijdorp speelde afgelopen zondag bij Podium Witteman onder meer een deel uit de sonate voor cello solo van de Hongaarse componist Zoltan Kodaly. Het stuk stamt uit 1915, de componist was toen 33 jaar oud. Wat een tumultueuze … Lees verder
Abschied
Drie dagen Musica Sacra, dat betekende in dit geval vier theater ervaringen tijdens prachtig weer in de mooie stad Maastricht. Met veel minder publiek dan normaal, vanwege alle coronamaatregelen. Samen met mijn vrouw was ik bij de Hoogmis in de … Lees verder
Leonardo da Vinci en Josquin des Prez
Dit portret schilderde Leonardo da Vinci in Milaan en het vermoeden bestaat dat hij hier Josquin des Prez heeft afgebeeld. Wie was de beste kunstschilder die er rond 1500 leefde? En wie was toen de beste componist? Ik zeg Leonardo … Lees verder
In de war
Dit artikel gaat over cantate 66 van Bach. Een cantate die hij schreef voor tweede Paasdag. Bach probeert in zijn muziek de verwarring te laten horen, de verwarring waarin de leerlingen van Jezus verkeerden nu ze op zich zelf waren … Lees verder
De jonge Beethoven
Toen ik nog op het conservatorium van Maastricht studeerde was er een docent die vrijwel even oud was als ik zelf. Hij was buitengewoon virtuoos op zijn instrument, maar ik had sterk de indruk dat hij buiten de muziek die … Lees verder
De Coda
In de tijd van de Weense klassieken – Haydn, Mozart en Beethoven – hebben een aantal muziekvormen zich ontwikkeld tot een soort standaard die meer dan een eeuw lang mee ging. De belangrijkste standaard is die van de sonatevorm. Het … Lees verder
Reinbert de Leeuw
De dood van Reinbert de Leeuw op 14 februari 2020 is bijna als de dood van een prachtige boom naast je ouderlijk huis die je je hele leven daar onwankelbaar hebt zien staan. Wel langzaam wat meer takken verliezend, elk … Lees verder
Igor Levit en Beethoven
Morgenavond speelt in de serie meesterpianisten in het Concertgebouw in Amsterdam Igor Levit onder meer twee sonates van Beethoven. (opus 109 en de laatste sonate opus 111). Toen hij nog maar pas drie jaar was speelde Igor Levit al piano … Lees verder
Van BLAUWE BOEKJE tot studiepunten
Het onderwijs aan de Conservatoria in Nederland tussen 1970 en 2020. In het voortgezet onderwijs zorgen de centrale eindexamens er voor dat er op zijn minst een zekere waarborg is met betrekking tot het niveau van een bepaald vak. Iets … Lees verder
Auschwitz
Morgen is het 75 jaar geleden dat concentratiekamp Auschwitz werd bevrijd. Een bijzonder indringend muziekstuk waar ik aan moest denken schreef Schönberg in 1947-48. Schönberg, zelf ook jood, was zich op een gegeven ogenblik intensief bezig gaan houden met de … Lees verder
Johannes Ciconia en Johannes de Lymburgia
De periode tussen 1350 en 1450 noemt men soms de zwarte eeuw. Het was de tijd van de zwarte dood (de pest), de Frans-Engelse oorlog en de conflicten rond het pausdom. Van 1309-1376 was het pauselijk hof verplaatst van Rome … Lees verder
Het Beethoven jaar
Als kind hoorde ik op de radio al veel klassieke muziek. En ik werd al snel een fan van Beethoven. Ik herinner me nog hoe ik bij het horen van sommige fragmenten van zijn stukken afhaakte. Achteraf bleek het om … Lees verder
Maria Mater Meretrix
Muziek uit de twaalfde eeuw. Muziek uit de een en twintigste eeuw. En nog van alles daar tussen in. Gisteren in de Doelen was er een opmerkelijk concert met de titel “Maria Mater Meretrix”. Maria als beeld van de moeder … Lees verder
Nunc dimittis
In het Bergportaal van de Servaaskerk van Maastricht bevindt zich een merkwaardig beeld van Maria met kind. Dit enorme portaal* heeft in de loop van de tijd veel te lijden gehad, om te beginnen al in de tijd van de … Lees verder
Malinconia
De Litouwse componist Ciurlionis, over wie ik eerder schreef, heeft niet meer mogen meemaken dat zijn land na de eerste wereldoorlog onafhankelijk werd. Ciurlionis stierf in 1911 en toen was zijn land nog een onderdeel van Rusland. Een generatiegenoot was … Lees verder
Missa Solemnis
In 1815 vindt het Weens congres plaats. Graaf von Metternich zit de vergaderingen voor, alle hotemetoten van Europa zijn bij elkaar om de nieuwe toestand te bespreken nadat Napoleon voorgoed is verslagen. Zoals bekend wil men vooral af van het … Lees verder
Een mis voor een nieuwe bisschop
Als Bach voor een stad had gewerkt waar een operahuis was geweest dan was hij waarschijnlijk de beste operacomponist van zijn tijd geweest. Maar wie zijn kerkelijke werken kent, en niet alleen zijn passies, weet dat hij ook bij die … Lees verder
Amarcord
Ik was vrijdag om 5 uur bij een Mis. Een mis waarin geen preek, geen collecte, geen consecratie en waarin ook geen communie was. Het was een mis die helemaal gezongen werd, hij was opgebouwd rond de hoofdbestanddelen Kyrie, Gloria, … Lees verder
Musica Sacra
Gisteravond waren er op radio 4 drie concerten te horen zoals ze de afgelopen dagen in Maastricht hebben geklonken tijdens het festival Musica Sacra. Bij een van die drie opnames was ik aanwezig. Ik hoorde ook nog een ander concert … Lees verder
Ciurlionis en Jinpa
Čiurlionis dacht in klanken en in beeld. Elke toon was voor hem een kleur. Aan een schilderij gaf hij namen als adagio of fuga. Zeker bij de muziek die hij schreef van 1907 tot 1909 passen naar mijn gevoel ook … Lees verder
De muziek van Ciurlionis
Beethoven trok zich steeds meer in zijn eigen innerlijke wereld terug door zijn doofheid. Dat was bij hem een wonderlijke, rijke en in veel opzichten vernieuwende wereld. Bij tijd en wijlen was hij depressief, zoals ook uit zijn brieven blijkt. … Lees verder
Ciurlionis
De meest bejubelde componist van Litouwen is Mikalojus Konstantinas Čiurlionis. Op de klassieke zender in dat land zijn voortdurend stukken van hem te horen. Hier is dat niet zo. Hoe kan dat? De vader van Čiurlionis was organist in Druskininkai. … Lees verder
Erotiek in de Lutherse kerk
Jaren geleden was ik in Palazzo Te in Mantua en in een van de enorme zalen wist ik werkelijk niet wat ik zag: allemaal blote vrouwen en mannen, mannen met opzichtige naar voren gerichte piemels, het leek wel een enorme … Lees verder
Monteverdi en het hof van Ferrara
Bij de dood van Baldesar Castiglione in 1529 liet keizer Karel V weten dat voor hem deze persoon een van de meest verfijnde mensen was geweest die hij gekend had. Waarschijnlijk had hij alleen maar diens boek gelezen, “het boek … Lees verder
Politeia
In dit schilderij van Rafael, de school van Athene, zien we centraal de filosoof Plato lopen en met opgeheven arm naar boven wijzen, naast hem zijn leerling Aristoteles die naar voren wijst. Hoewel beide wijsgeren wiskunde, meetkunde en astronomie belangrijk … Lees verder
De natuurfilm
Terwijl ik dit schrijf luister ik naar het programma “Tussen hemel en aarde” op radio 4. In dit programma hoor je vooral liturgische muziek. Gregoriaanse muziek en muziek van Bach zijn altijd vaste prik. Terecht naar mijn overtuiging. Wat je … Lees verder
Eeuwige rust
Introitus uit de “Missa pro defunctis” van Christóbal de Morales Deze mis schreef de Morales in 1544 in Rome. Bij de dood van de Spaanse koning Philips II in 1598 werd hij gezongen bij zijn uitvaart. De tekst van het … Lees verder
Cinquecento
Cinquecento is de naam die de Italianen geven aan de zestiende eeuw. Cinquecento is ook de naam van een vocaal ensemble van vijf mannelijke zangers die a capella muziek uit die eeuw vertolken. Ze zijn deze week in Nederland en … Lees verder
De Cadenza van Isabelle Faust
Een cadens, of liever een cadenza in een soloconcert is een passage vlak voor het einde van een deel waarin de solist mag improviseren. Grote virtuozen in de klassieke periode konden zich daar lekker uitleven. Mozart dreef er de spot … Lees verder
Pelléas et Mélisande
Het thema van het nieuwjaarsconcert 2019 van het Nederlands blazersensemble was “Adam en Eva”. Een mooi programma met veel verschillende stijlen in de muziek, zelfs in dansvorm werd het thema uitgewerkt. De vrolijke toon overheerste. Adam en Eva als het … Lees verder
De kwintencirkel 