De linguaalregisters van het orgel

Waar de werking van de labiaalregisters van een orgel lijkt op de werking van een blokfluit, zo lijkt de werking van de linguaalregisters op de werking van bijvoorbeeld een klarinet of hobo. Linguaalregisters worden ook wel tongregisters genoemd. Wikipedia: Een tongwerkpijp bestaat uit de voet – die hier stevel wordt genoemd – de kop en de beker. De kop is een doorboorde stop, die op de stevel past (zoals bij een stopfles). In het boorgat is van onderen de keel met daarop de tong gestoken en van boven de beker. De tong is een dun en veerkrachtig strookje hardmessing of fosforbrons, dat de keelopening van de orgelpijp afdekt. De tong moet heel licht opgebogen zijn, zodat het vrije uiteinde dat van de keel nèt niet raakt. Wanneer er nu wind door deze opening wordt geperst, gaat de tong trillen en daarmee ook de lucht. Zonder beker klinkt dat geluid snaterend of neuzelig. Na plaatsing van de beker ontstaat de de gewenste stabiele toon. De klank lijkt op de klank van bijvoorbeeld de klarinet, hobo, fagot, dulciaan, cornet, trompet, trombone, of bazuin. Tongwerkregisters zijn in het algemeen erg krachtig en kunnen daardoor goed voor de melodie zorgen waarbij labiaalregisters in dat geval meer een begeleidende functie hebben. De tongwerken hebben dan een zogenaamde “uitkomende” functie, zij vormen de “uitkomende stem”. Vaak wordt de cornet als uitkomende stem gebruikt. De cornet is als melodiestem dan bijna steeds alleen in het discantregister te gebruiken, zo vanaf de centrale C. Alle andere lingualen hebben meestal pijpen voor alle tonen van het klavier of pedaal. Gebruik je veel tongwerkregisters tegelijkertijd dan ontstaat er een feestelijke koperklank. Als je langzaam naar een soort tutti-klank werkt bij de registratie dan eindig je met het toevoegen van steeds meer tongwerken.

In het volgende filmpje zie en hoor je hoe de linguaalregisters klinken op het Kam-orgel van de Grote kerk van Dordrecht.

Onbekend's avatar

About Pieter Simons

Docent muziektheorie. Interesses: geschiedenis algemeen, kunstgeschiedenis, lokale geschiedenis, muziek en muziektheorie, filosofie, astronomie, fotografie, natuur, wilde bloemen. En daarnaast allerlei maatschappelijke dingen als onderwijs en opvoeding
Dit bericht werd geplaatst in muziek en getagd met , , , , , . Maak de permalink favoriet.

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.