Jesús López Pacheco (geboren 1930 in Madrid, overleden 6 April 1997 in Toronto.) woonde lang in Spanje waar hij zich actief tegen het Franco-regime keerde. In 1961 schreef hij een dichtbundel met als titel “Canciones del amor prohibido”, over de verschrikkingen van de atoombom. Een van die gedichten heeft  Luigi Nono, een Italiaanse geestverwant,  op muziek gezet voor sopraansolo.

Luigi Nono (1924–1990) studeerde aan het Conservatorium te Venetië, waar hij kennismaakte met de dodecafonie. (Hij huwde Schönbergs dochter Nuria in 1955). In toenemende mate verwierp hij de analytische benadering van het serialisme. Nono was socialist. In 1952 werd hij lid van de communistische partij.  Beroemd werd zijn Il canto sospeso (1956), gebaseerd op brieven van slachtoffers van de oorlog. In Rotterdam is op het conservatorium in 1979 “Como una ola de fuerza y luz” uitgevoerd, een werk voor sopraan, piano, orkest en geluidsband (1971-1972). Ook dat stuk, opgedragen aan een overleden Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijder, is een indringende aanklacht tegen onrecht. Ik heb het in dat jaar nog met een aantal studenten geanalyseerd.

Maar nu wil ik het hebben over een stuk op tekst van Jesús López Pacheco, dat in alle opzichten kleiner is: het is een stuk voor sopraansolo. En ook qua tijdsduur is het kleiner: het duurt minder dan 4 minuten. Maar het is buitengewoon indringend.

Esta noche

Quit ad me de los ojos 
esta niebla de siglos.
Quiero mirar las cosas
como un niño.
Es triste amanecer 
y ver todo lo mismo.
Esta noche de sangre, 
este fango infnito.
Ha de venír un dia, 
distinto.
Ha de venír la luz, 
creed me lo que os digo

Deze nacht

Haal weg van mijn ogen
deze eeuwige nevel
Ik wil de dingen kunnen zien
zoals een kind
Het is verdrietig
om ’s ochtends te zien
dat alles nog hetzelfde is gebleven
Deze nacht van bloed,
Deze eindeloze puinzooi.
Er moet een dag komen,
een andere als die van vandaag.
Het licht moet komen,
geloof me, wat ik zeg.

Ik stel me voor hoe een van de overlevenden van de atoombom vol  ongeloof en afgrijzen de stad ziet, het beeld probeert kwijt te raken door te gaan slapen maar alles is de volgende ochtend nog hetzelfde. “Geef me moed, beloof me dat de nevel wegtrekt, dat het licht wordt, dat het er ooit weer anders uitziet!” Luister naar deze prachtige uitvoering:

Esta Noche

Hiroshima en Nagasaki waren verschrikkelijk. Ook de brandbommen op Dresden waren ongelooflijk wreed. Zo kun je een tijdje doorgaan met opsommen. En in deze tijd.. Ik zal het maar niet benoemen waar ik allemaal aan denk. Terwijl bij het zien van de afschuwelijke beelden in deze tijd ons het huilen vaak nader staat dan het lachen is het luisteren naar deze muziek, voor mij althans, toch heel troostrijk. Bij deze ellende maar ook bij persoonlijke ellende is er altijd nog muziek die helpt.
Andere troostrijke muziek waar ik over schreef:

De orgelsonate van Julius Reubke
Veel kerkcantates van Bach
De Basler Psalmen van Daan Manneke