Gisteravond bij “de Wereld draait door” merkte Peter Vandermeersch op hoe weinig aandacht er in Nederland was voor het herdenken van het einde van WO I.  Waarom zou je ook: Nederland was in die tijd neutraal, het land was niet ingenomen door welke partij dan ook en had vooral veel  geld verdiend aan deze oorlog. Dus niets bijzonders toch? Toch waren er ook in Nederland enkele opmerkelijke herdenkingen zowel zaterdag als zondag die in dit TV-programma niet vermeld werden. Op zaterdag was er in het Vredespaleis een internationaal congres over oorlog en vrede waarbij vooral WO I centraal stond. In het kader daarvan was er ’s avonds een concert in de aula van het Vredespaleis. Hier was ik bij:  met name de teksten van Vincent Bijlo maakten bij mij grote indruk. Alles was muzikaal ingebed. Voor de pauze klonk er muziek geschreven tijdens de eerste wereldoorlog, uitgevoerd door het Monteverdi Kamerkoor Utrecht. Na de pauze nam de Koselleck Big Band het over met als solist Fay Lovsky. Deze muziek onderstreepte de teksten waardoor het hele verhaal van de eerste wereldoorlog nog een keer de revue passeerde, ook hoorden we veel over de gebeurtenissen die er op volgden zoals de gelukte dan wel mislukte revoluties. Bij mij bleef het meeste bij het verhaal over Fritz Haber, de uitvinder van zowel het chloorgas als het mosterdgas. Haber was zelf als kolonel bij de eerste chloorgas-aanval in Ieper. Een jaar na de eerste wereldoorlog kreeg hij de nobelprijs voor chemie, weliswaar vanwege een andere uitvinding. Later vond hij ook nog Zyklon B uit, het gas waarmee miljoenen doden in de tweede wereldoorlog werden vergast. Dat heeft hij niet meegemaakt, want hij was als professor aan de kant gezet in 1933, omdat….. hij jood was.. Hij overleed in Basel in 1934 aan een hartaanval.

Zondag werd het concert van ruim twee uur herhaald in Doorn, nu met als solist Ellen ten Damme. Ik was er niet bij, maar het schijnt zo mogelijk nog indrukwekkender te zijn geweest. De titel van het concert was: “the concert to end all wars”. Een indrukwekkende herdenking die bij de meeste aanwezigen keihard  binnenkwam, die helaas naar mijn weten door  geen hoogwaardigheidsbekleders is bijgewoond.

Vincent Bijlo was af en toe cynisch hard, vooral over ” het Nederland” van die tijd. De koeien loeiden vredig. Koningin Wilhelmina liet de vluchtelingen uit België toe:  ‘wir schaffen das’.  Vooral in het zuiden werden de grenzen bewaakt. Mijn grootvader was erbij, als jongeman van 32. Hij staat in de achterste rij helemaal rechts op de foto. God zij dank werd Nederland beschermd..

Waarom moet WO I herdacht worden? Niet alleen vanwege de slachtoffers, maar vooral ook vanwege het feit dat toen begonnen werd met het inzien van de noodzaak tot samenwerking om zo tot een permanente vrede te komen. Na 1945 werd die draad weer opgepakt en dat leidde tot de EU. Als we terugdenken aan die oorlogen dan moeten we ons schamen dat we de neiging hebben die samenwerking nu weer klakkeloos overboord te gooien. In die geest is het ook schandalig dat veel plaatsen in Nederland weigeren om Duitsers toe te laten bij hun herdenkingen. Mensen, waar gaat het om! Het gaat om samenwerking! Met iedereen!

Kijk ook terug naar het interview met Peter vanderMeersch  https://dewerelddraaitdoor.bnnvara.nl/media/508541