We hebben een prachtige scheurkalender waarop elke dag een krantenberichtje staat uit een krant van 100 tot 150 jaar geleden. De meeste berichten betreffen ingezonden stukjes. Zo stond er vandaag een berichtje over een klok bij het station van Arnhem die nooit goed liep. Dat was in 1900. Ik moest denken aan de goede oude tijd bij mijn grootouders. Mijn oma was altijd bang dat ze niet op tijd was. De enige klok in huis moest dan ook zorgen dat ze altijd op tijd zou zijn. Ze zette hem dus voor de zekerheid maar een kwartier naar voren. Mijn opa ergerde zich daar gruwelijk aan, hij wilde gewoon weten hoe laat het was, dus liep hij een eindje naar buiten totdat hij de kerkklok kon zien.

Daarna rende hij weer snel naar binnen en zette de klok goed. Maar wie had nu het laatst aan die klok gezeten? Want je raadt het: als oma er achter kwam zette ze hem weer een kwartier, soms 10 minuten (dat zou toch ook genoeg moeten zijn) naar voren. Ze werden allebei gek van elkaar maar niemand gaf ook maar een krimp. De tijd was daar altijd zoek. Gelukkig had je ook nog de radio, die ouderwets met een echte bim-bam de uren liet horen. Ik was een jaar of twee, misschien drie en het is een van mijn oudste herinneringen: gebiologeerd bij de radio gezeten luisterde ik naar: “bim-bam”. Mijn vader keek naar mij en zong mee: “bim-bam-bim-bam-bim-bam”. Ik zie hem in gedachten weer liefdevol naar mij kijken. Op de ultieme momenten hoorde ik twaalf keer een bim of een bam. Mijn ouders wisten daardoor altijd hoe laat het was, maar ik vond vooral de klank mooi en kon er geen genoeg van krijgen.

Maar ook door de tijd werd ik geboeid. In de negentiger jaren van de twintigste eeuw was er vrijwel nergens nog internet. De PC had een ingebouwde klok, maar ook die kon achter of voor gaan lopen. Dus af en toe stelde je hem bij de instellingen weer bij. Totdat er een programmaatje kwam: atomic sync. Daar moest je dan wel internet eventjes voor activeren via je telefoonverbinding. En als je dan op enter drukte (mijn computer was muisloos) werd de interne computerklok automatisch gesynchroniseerd met de wereldklok, je kreeg atoomtijd! Preciezer kon het niet. Ook was ik in die tijd aan het programmeren geslagen. Ik maakte ergens in de zomer van 1999 een fraai ogend programma dat een klok liet zien die terugtelde naar 0 uur ‘s nachts 1 januari 2000. Je zag de klok telkens een iets kleiner getal aangeven. Als hij op 0 stond dan was het nieuwe millennium aangebroken. Waarschijnlijk zou vanwege de millenniumbug daarna de computer op tilt slaan, ontploffen, of het gewoon niet meer doen. Maar tot die tijd kon je de tijd zien verstrijken. Het laatste oordeel naderde, en je wist precies wanneer de ramp zich zou gaan voltrekken. Met een bliep-bliep als een soort tik-tak erbij naderde angstaanjagend het onheilsmoment. Je kon in die tijd toen een computer lang niet altijd een geluidkaart had deze als programmeur toch geluid laten maken, je kon zelfs kiezen voor toonhoogtes. Alles dan wel eenstemmig, alhoewel er heel aparte Philipscomputers schenen te bestaan die in staat waren om zelfs drie tonen tegelijk te laten horen. Die bliepjes kon je trouwens al een hele tijd eerder overal horen omdat ze ook op de draagbare computerspelletjes zaten die alle kinderen voortdurend zaten te spelen. Die spelletjes waren verborgen in doosjes zo groot als de tegenwoordige mobieltjes waar net zo verzot naar werd gekeken als nu iedereen tuurt naar zijn whatsappjes. Ik heb nog filmpjes uit 1989 waar mijn kinderen met zo’n ding op schoot op zitten te spelen en de tijd vergeten.

Sommige dingen zijn dus tijdloos. Zo zijn er stationsklokken en kerkklokken die het lekker ouderwets gezellig niet doen. Maar of stationsklokken het wel of niet doen maakt niet uit, de treinen komen toch wel te laat. De klacht van de klok van Arnhem is omgevormd: we maken ons niet meer druk om de tijd van de stationsklok, maar we maken ons druk om de aankomsttijd van de trein zelf. En waar maken we ons nog meer niet al druk om. De tijd heeft bezit genomen van onze geest. We moeten weer leren te laat te komen. Lekker de trein te missen. Voor de atoomtijd maakt dat immers niet uit.