Op 8 mei 2022, vlak na zijn 82^ste verjaardag, was er een feestelijk concert in de Laurenskerk ter ere van Johann Lemckert. Dat concert had al twee jaar eerder moeten plaats vinden maar werd door corona uitgesteld. Wie is Johann Lemckert? Op wikipedia staat onder meer:

Johann Theodorus Lemckert  werd in 1969 benoemd tot organist-titularis van de drie orgels van de Grote of St. Laurenskerk in Rotterdam. Het nieuwe Marcussen-hoofdorgel werd door hem ingewijd op 8 december 1973 in aanwezigheid van ZKH Prins Claus der Nederlanden. Hij vervulde deze functie tot 2006. Daarnaast gaf hij ook talrijke orgelconcerten, zowel in binnen- als buitenland. Ook was hij hoofddocent aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, waar hij een jongere generatie organisten opleidde (1972-2000), waaronder Hayo Boerema die hem in 2005 als organist-titularis opvolgde in de St. Laurenskerk in Rotterdam. Lemckert is zich na zijn carrière als organist gaan toeleggen op componeren. Zo schreef hij concertwerken voor orgel, koor a capella en werken voor blazers en orgel. Verder maakte hij liturgische werken en muziek voor beiaard.

Het was schitterend weer en voor de Laurens kerk lag in het grasveld allerlei speelgoed, bedoeld voor iedereen die het maar wilde om mee te spelen: badmintonrackets, hoepels, ballen, springtouw. Het was nog vroeg, mijn oudste kleinzoon wilde het een en ander wel eens uitproberen.
Toen begon het carillon te spelen. Gijs gaf uitleg aan de andere mensen die ook op het plein aanwezig waren:
-‘dit is muziek van Johann Lemckert, hij was de vroegere organist van deze kerk. Nu is Hayo Boerema de hoofdorganist.’
De mensen keken hem verbaasd aan. Het speelgoed werd opgeborgen en we liepen de kerk in. Gijs klampte gelijk iedereen aan, geen flauw idee wat hij tegen hen zei. Hij was namelijk al weer snel uit ons vizier want wij moesten onze kaartjes nog laten controleren. De stoelen die al klaar stonden werden steeds meer gevuld. Na een kort praatje met een aantal bekenden zochten we dus snel een mooie plek op.

De bijeenkomst was behoorlijk afwisselend. Er waren enkele korte toespraken en er was een interview met Johann Lemckert, er werd orgelmuziek van hem gespeeld en een dubbelkwartet van het Laurens vocaal zong enkele muziekstukken. Gijs kreeg mijn telefoon en nam het eerste muziekstuk op. Ik distilleerde hier een aantal beelden uit en zette die onder de opgenomen muziek. Je hoort een compositie van Johann Lemckert, het is een orgelbewerking van psalm 146, gespeeld door Gerben Budding.

Jammer genoeg heef Gijs niet het tweede stuk opgenomen, een bewerking van psalm 22. Hier kwamen veel van de prachtige, ook zachte registers, van het Marcussenorgel goed tot hun recht. Er werden trouwens meer mooie stukken van Lemckert gespeeld zoals een compositie gebaseerd op het Gregoriaanse “Pange Lingua”. Johann Lemckert zelf gaf hierbij de toelichting. “Hij was toevallig ooit een keer in een plaatsje in de Achterhoek op Sacramentsdag en daar werd het Pange Lingua uit volle borst door alle aanwezige volwassenen en kinderen meegezongen. Hier was hij zo van onder de indruk dat hij besloot op basis van deze melodie een orgelstuk te schrijven.” Ik heb nog online gezocht naar werken van Lemckert, er is niet veel te vinden helaas. Aangenaam verrast was ik door een compositie van Wim Smits die ook gespeeld werd. Wim Smits was organist van de Liduinakerk van Schiedam (inmiddels afgebroken). Hij schreef in 1954 “Voorspel, koraal met variaties en toccata”. Samen met Gijs volgde ik op het gehoor waar weer een nieuwe variatie begon. Van dit stuk heb ik dan wel een opname kunnen vinden op youtube, ook gespeeld op het Marcussenorgel en net als nu weer door de organist van de Steigerkerk, Anton Doornhein.

Johann Lemckert is ook nog enkele jaren aan het eind van zijn studietijd op en neer gereisd naar Parijs om les te nemen bij Gaston Litaize. Deze blinde organist is opgeleid door Marcel Dupré en Maurice Duruflé. Verder was Litaize een adept van César Franck en had hij veel contact met Olivier Messiaen. Zo heeft Lemckert door zijn lessen bij Litaize de muziek van Messiaen meegebracht naar Rotterdam. Gerben Budding speelde twee delen uit “Messe basse pour tous les temps”. Een Messe Basse is een dienst waarbij de Latijnse teksten van de mis van die dag min of meer onhoorbaar worden gepreveld door de pastoor, intussen speelt de organist. Het is zo een meditatief moment voor de kerkgangers waarbij de muziek minstens zo belangrijk is als de liturgie. En zo klonk deze muziek ook, meditatief, maar niet gelijk makkelijk in het gehoor liggend. Ik had de twee delen best nog wel eens willen horen, dus ging ik op zoek op youtube maar ik heb ze helaas niet kunnen vinden. Dus laat ik iets anders horen, een “Priëre” van Litaize, gespeeld op het mooie orgel van de Saint Sernin.

Waar was Gijs gebleven? Hij was niet te zien. Eindelijk vond ik hem.
-‘Ik ben Hayo Boerema aan het zoeken, ik wil hem graag even spreken.’
Ik zag hem ook nergens maar toen begreep ik dat hij weer achter het orgel had plaats genomen om een lied te begeleiden dat door de aanwezigen gezongen zou gaan worden. Ik deed mijn stoute schoenen aan en beklom zachtjes met Gijs de trap die naar het orgel leidde. Voor de deur bleven we staan.
-‘We wachten tot het orgel stopt met spelen.’
De muziek stopte en we deden de zware deur open. Daar zat inderdaad Hayo achter het orgel en Gijs begon gelijk te kletsen.
-‘Ik zou ook weer eens achter dat orgel met vier manualen willen zitten.’
-‘Nou, dat mag, als je maar nergens aan komt.’
Gijs ging op de orgelbank zitten en bleef braaf overal vanaf. Ik vertelde tegen Hayo dat Gijs les had van Gerben Budding en dat hij hem graag een keer had willen spreken.
-‘Ik wil jouw opvolger worden.’
-‘En dan ook zeker alle sleutels van al die orgels mee krijgen,’ grinnikte Hayo.
-‘Ja precies.’
Dat grapje had Hayo gemaakt in zijn toespraak richting Johann Lemckert. Met een overdreven bekakt Haags accent deed hij daarbij na hoe het gegaan was toen hij hem opvolgde en hoe hij daarbij een voor een al de sleutels had mogen ontvangen. Gijs had het er net daarvoor nog over gehad, dat had hij wel een erg leuk grapje gevonden.
We lieten de organist-titularis met rust en gingen weer naar beneden. Mijn vrouw was ons kwijt…

Na een glaasje sap en wijn en met nog een hoofd vol orgelklanken liepen we door een zonovergoten Rotterdam naar de auto.
-‘Wanneer mag ik weer eens op het grootste orgel van Nederland spelen?’
-‘Misschien van de zomer, net als vorig jaar. Ergens in juli of augustus, bij de amateur orgeldagen.’

Hij verheugt er zich op. Ik denk dat hij de komende tijd ook op zoek gaat naar stukken van Johann Lemckert. Die hij trouwens ook nog had aangeklampt.
-‘U ziet er heel anders uit dan vroeger. Ik ken u van Willem Wever.’
Johann Lemckert kon het zich vaag herinneren. Hij had in de negentiger jaren van de vorige eeuw een keer aan een kind dingen over het Marcussen orgel uitgelegd. Bij het programma Willem Wever.
–‘Ik heb “U “gezegd tegen Johann Lemckert’, vertelde hij in de auto.
‘Omdat hij al zo’n oude meneer is.’
Johann Lemckert is inderdaad een man om “U” tegen te zeggen.