Nogmaals de vijf fragmenten van de Manfred symfonie, met stukjes van de partituur en
toelichting mijnerzijds

Fragment 1: het begin van het stuk. Hier moet wat mij betreft vooral de dramatiek neergezet worden. Het leven van Manfred is tot en met zijn tragische dood dramatisch en dat mag je hier al meteen horen

 Uitvoering a en c lijken het meest op elkaar. De blazers spelen legato. Fagot en basklarinet smelten prachtig samen tot een bijna nieuw instrument. Bij uitvoering a leven de tonen veel meer, er zitten crescendo’s en diminuendo’s in de tonen zelf. Dat geeft voor mij meer dramatiek. Uitvoering b wijkt het meest af. De noten worden meer apart neergezet, niet legato. Op zich heeft dat wel iets, maar het wijkt af van de partituur. Ook iets verder is de articulatie niet consequent en soms hoor ik ook een enigszins slordig samenspel. Maar ik voel hier wel veel dramatiek. Iets verder op in dit fragment blijven deze verschillen aanwezig. c lijkt nog steeds het meest op a, maar leeft voor mij iets minder doordat alles wat vlakker wordt gespeeld. b articuleert nog steeds anders, is ook minder precies, maar suggereert daarentegen wel veel spanning, o.a. door felle accentueringen en de gekozen tempi. Na enige aarzeling kies ik toch voor uitvoering a.

Fragment 2. Dit stukje komt ook uit het eerste deel. Hier gaat het onder andere om de sfeer die vooral door de strijkers wordt neergezet.

Weer komen a en c het dichtste bij elkaar. Waar ik in het begin voor c lijk te kiezen wordt naar het einde toe toch ook a weer beter en iets spannender, vooral door de dynamische opbouw. b wijkt om te beginnen sterk af door het tempo, dat veel lager ligt dan dat van a en c. Op zich valt er voor die keuze wel iets te zeggen, maar, als op een gegeven moment door de strijkerslaag heen de blazersmotiefjes gaan klinken krijgt het voor mij iets kunstmatigs. Ik kies daarom toch weer voor a met nu c als bijna gelijkwaardig.

Fragment 3. Het begin van het tweede deel is een virtuoos scherzo. Daar moet de lichtheid en speelsheid ondanks de moeilijke ritmiek en snelle loopjes worden uitgebeeld.

Buitengewoon knap hoe uitvoering b een zeer hoog tempo weet neer te zetten zonder dat het een brij wordt. Het karakter blijft behouden en de contrasten zijn erg mooi. Natuurlijk hoor je door het lagere tempo in a en c meer details, maar nu  geef ik zonder aarzelen de voorkeur aan uitvoering b die je meesleept.

Fragment 4: het einde van het derde deel. Hier bouwt Tchaikowski het derde deel van de symfonie heel spannend af naar een nulpunt om zo het allegro agitato wat er na komt des te beter te kunnen laten uitkomen.

Het tempo van uitvoering b is weer iets hoger maar in dit deel vind ik dat minder passend bij de sfeer. Uitvoering a is in het begin het meest spannend door de wisselende dynamiek in de lange strijkerstonen. Uitvoering c speelt het hele fragment bijna pianissimo. Dat is op zich heel sfeervol, maar de afbraak naar het einde kun je dan veel minder voor elkaar krijgen. Daarom kies ik toch weer voor uitvoering a

Fragment 5. Het fugato uit het laatste deel. Dit moet wat mij betreft niet alleen helder klinken maar het moet ook een mooie interne, spannende opbouw naar het hoogtepunt hebben.

Ook hier is uitvoering a voor mij de winnaar. Het fugato wordt bij die uitvoering zeer doorzichtig gespeeld door de strakke articulatie. Maar vooral ook het opzwepende tempo en dynamiek naar het hoogtepunt toe is die versie het meest overtuigend voor mij.

We horen bij elk fragment de volgende orkesten in onderstaande volgorde.

a: Rotterdams Philharmonisch orkest, Jaap van Zweden
b: Bournemouth Symphony Orchestra, Constantin Silvestri
c: Orchestra Sinfonica di Milano Giuseppe Verdi, Xian Zhang

Ik heb zelf de reacties die ik kreeg pas later bekeken en ik heb geprobeerd om eerst zo objectief mogelijk mijn eigen voorkeur uit te spreken. Van drie andere mensen kreeg ik ook een keuze toegestuurd. Hieronder het lijstje met ieders keuze bij de vijf fragmenten van deze vier personen.

1: a c a a
2: a a c c
3: b b b b
4: a c a b
5: a a a a

11 keer wordt er gekozen voor het RPHO met Jaap van Zweden, 5 keer voor het Bournemouth symphony Orchestra met Constantin Silvestri, 4 keer voor het Orchestra Sinfonica di Milano Giuseppe Verdi met Xian Zhang.

Jaap van Zweden met het Rotterdams is dus overtuigend winnaar! Twee uitvoeringen kun je hier ook nog een keer in zijn geheel beluisteren.