Afgelopen jaar verwonderde ik me steeds meer over hoe mijn oudste kleinzoon moeite had met een aantal dingen. Zijn tekentalent laat zien dat hij een heel goed ruimtelijk inzicht heeft, maar in een ruimte heeft hij de neiging om over alles te struikelen. En iets zoeken? Hij weet niet waar te beginnen en ziet niet dat het bewuste voorwerp dat hij wil vinden pal voor hem ligt. Als kleuter was hij gefascineerd door hectometer-paaltjes dus ik dacht: rekenen wordt een eitje voor hem. Niets blijkt minder waar: hij blijkt juist heel veel moeite met rekenen te hebben. Gedeeltelijk wijt ik dat dan aan de klassikale aanpak en de methode die er op die school gebruikt wordt, maar ik denk dat het probleem in de kern  in de verwerking van een aantal dingen in zijn hersenen zit.

Ik had een aantal jaren geleden op het conservatorium een buitengewoon begaafde student. Ze leerde in een klasje van mij onder meer om muziekstukken die ze hoorde op de juiste manier op te schrijven in noten. Deze leerling bleek heel veel moeite te hebben met ritmische notatie. Na pas meer dan een jaar vertelde ze mij dat ze dyscalculie had. Ik had toen ik dat hoorde de neiging om haar sommige opdrachten kwijt te schelden maar het pleitte voor haar dat ze dat niet wilde en koppig bleef ze verder oefenen. Uiteindelijk lukte het haar om alles wat ze hoorde correct te noteren. Ik vermoed nu dat er ook zo iets bij mijn kleinzoon aan de hand is. Ik blijf om te beginnen versteld staan van zijn muzikaliteit. Stukjes die hij hoort speelt hij na, in ieder geval altijd de melodie en de bas. Maar ook gebruikt hij het juiste register, en vaak ook speelt hij akkoorden. Hij begint het leuk te vinden om stukken die hij al min of meer kent nu in andere toonsoorten te spelen. Of gewoon wat te improviseren, nu een keer in D, dan weer in Bes, waarom niet. Zonder zich bij dit alles bewust te zijn van de notatie.

Heel kenmerkend is hoe hij omgaat met de stukken in het orgelboek dat hij heeft moeten aanschaffen. De oefeningen die hij zou moeten doen na zijn eerste proefles, nog voor de zomervakantie,  klinken nergens naar. Je speelt soms niet meer dan drie verschillende tonen en ook nog eens in hetzelfde ritme. Oersaai. Dus ik denk: ik ga een basje en akkoorden er onder spelen. Helaas, hij kan zich, zo gauw ik dat ga doen, niet meer concentreren op zijn partij. Niet omdat er nu teveel tegelijk gebeurt, nee: hij hoort opeens muziek! Het probleem is dat hij intussen moet lezen en spelen wat er voor zijn neus staat. Maar dat zegt hem niets. Met veel moeite komen we er desondanks doorheen en dan duwt hij mij snel opzij: hij speelt onmiddellijk vrijwel vlekkeloos met twee handen wat ik zo net als begeleiding speelde, een bas met op de afterbeat een akkoord, en het zijn leuke akkoorden al zeg ik het zelf, niet de meest voor de hand liggende. Maar zijn eigen partij, bestaande uit een stukje met alleen een d, e en f, krijgt hij nauwelijks voor elkaar. Het notenbeeld is voor hem nog steeds een beetje abracadabra. Ik heb nu toevallig deze week drie dagen achter elkaar met hem kunnen werken en ik zie enkele lichtpuntjes. Het ging vandaag opvallend veel beter dan gisteren. Desondanks ben ik nu al bang dat de orgelmethode waar hij nu zijn eerste oefeningen uit haalt waarschijnlijk voor hem niet heel goed zal gaan werken. Maar misschien weet zijn leraar het voor elkaar te krijgen. Over een week heeft hij zijn eerste echte les op een prachtig orgel in een prachtige kerk. Hij verheugt er zich zo wie zo enorm op.

Hieronder een opname die ik vanmiddag maakte toen hij het Hallelujah van Händel zat te spelen. Hij heeft het stuk in de koor-orkestversie een aantal keren op youtube beluisterd. Omdat hij dat leuk vindt. De opname van mij is incompleet, want ik was te laat. Het is in dit stadium bij hem duidelijk nog een beetje zoeken. Hij gaat door tot hij min of meer op de piano terughoort wat in zijn hoofd zit. Het is een behoorlijk lang stuk. Hoe onthoudt hij het om te beginnen in godsnaam allemaal? Bij het fugato aangekomen liet hij meer weg dan eigenlijk wenselijk zou zijn, maar ja: vier melodieën door elkaar heen spelen is nog net iets te veel gevraagd. Het zou me trouwens niet verwonderen als hij dat over niet al te lange tijd ook gewoon speelt. Hoe dan ook, zijn muzikale ontwikkeling is fascinerend!