Autisten houden van duidelijkheid. Onverwachte dingen mogen, maar alleen als het erg leuke onverwachte dingen zijn. Gelukkig weten opa en oma meestal wat leuke onverwachte dingen zijn. Leuke onverwachte dingen zijn: opeens mogen logeren, of naar een leuke speeltuin gaan. Niet zo leuke onverwachte dingen zijn veranderingen in huis. Zoals een houten eettafel met opeens een rood laken er over heen.
-‘Waarom ligt dat laken over de tafel?’
-‘Er waren gisteren twee mensen die kwamen eten, en we hebben het toen extra feestelijk gemaakt.’
-‘Dat laken kan er nu toch weer van af?’
-‘Ja hoor.’
Hij hielp met het verwijderen van het tafellaken en keek tevreden om zich heen. Alles was weer gewoon.
Enkele dagen eerder had hij staan schreeuwen en huilen omdat ook bij zijn ouders de kersttafel mooi was versierd. Dat moest onmiddellijk weg. Het gebeurde niet en hij bleef stampij maken. Ook toen opa en oma kwamen. Na een tijdje zei ik:
-‘Oma, zullen we maar naar huis gaan. Hij blijft maar zeuren en gedoe maken over die tafel. Ik vind het niet meer leuk.’
Ik stond op en oma ook. Hij schrok.
-‘Nee, nee!’
Vervolgens ging hij ontzettend zijn best doen om de aangeklede tafel te accepteren. Als compromis haalde hij de versieringen rond zijn eigen eetplek weg. Toen de volgende dag alles was opgeruimd was hij zichtbaar opgelucht.

Er is niet altijd peil op te trekken wat gewoon is en wat niet. Toen er een kerstboom kwam mocht dat, hij maakte er zelfs eigen versieringen in. Ook de kerstboom bij het stadhuis in zijn woonplaats vindt hij prachtig.
-‘Kerstmis vind ik de mooiste tijd. Alles is zo mooi versierd.’
Vol bewondering kijkt hij naar alle lampjes en verdere versieringen overal. Ook bij ons bij de eettafel mag dat dan weer wel. Maar waarom geen tafelkleed? Wonderlijk hoe dat allemaal werkt.

Hij heeft van het huis een heelal gemaakt. Trappenhuis, huiskamer, slaapkamers. Overal kom je delen van het heelal tegen. Halverwege de trap in een nisje zijn de aarde en de maan. Naast het bed van opa en oma bevinden zich Uranus en Neptunus. In een andere kamertje is er een asteroïdengordel. Maar goed dat opa en oma niet autistisch zijn want ze zouden vast niet tegen al die veranderingen kunnen..

Gisteren waren we in de speeltuin. Allerlei toestellen, een kabelbaan. Elke plek was een onderdeel van ons zonnestelsel. Opeens liep hij te klappertanden. Het was inderdaad erg guur, waterkoud met een vochtige, ijskoude mistachtige atmosfeer. Maar nee, hij bleek op Neptunus te zijn. Logisch dat je dan loopt te klappertanden. Al zijn ervaringen deelde hij met de aanwezige kinderen en hun ouders. Die waren opeens ook op Neptunus, of ze het wilden of niet. In de buurt van Venus kreeg hij het weer warm en terug op aarde was er niets meer aan de hand.

-‘Oma mag ik op jouw school een keer iets komen vertellen over planeten?’
Oma dacht dat dat misschien wel een keer zou kunnen. Het wordt een leuke presentatie, hij wil zijn pas gekregen planeten en dwergplaneten mee nemen om alles aanschouwelijk te maken. Ook is hij bezig met het bedenken van enkele quizvragen.

Spontaan begon hij aan een betoog van zo’n 10 minuten dat ik heb opgenomen. Hieronder de eerste twee minuten.

Hij zit op de grens van begrijpen van veel van die dingen. Ja wie begrijpt het trouwens wel? Ook de relativiteit van veel dingen kan hij nog niet echt vatten. Hij is wel voortdurend met tijd bezig.
– ‘Toen de dinosauriërs uitstierven, was dat nog voor de prehistorie?’

Hij weet in ieder geval dat er bij al die dingen veel nullen komen kijken. Hoe ver iets weg is? Veel nullen. Hoe groot iets is? Veel nullen. Hoe warm het ergens is? Veel nullen. De wetenschap is duidelijk. Alles wordt gemeten en ze weten precies wat er aan de hand is. Exact hoeveel nullen er bij komen kijken.
-‘Opa, hoe meten ze dat hoe warm een ster is?’
Dat gaat hij nog leren. Want op dit moment gaat hij er van uit dat hij astronoom wordt. Dan rekent hij gewoon alles uit. Dan is alles superduidelijk en overzichtelijk.