Vier jaar geleden schreef ik voor het eerst een stukje over mijn oudste kleinzoon. Ik heb besloten dat het stukje dat ik nu schrijf in ieder geval voorlopig mijn laatste stukje zal zijn. Hij is inmiddels acht jaar en ik lees samen met hem als hij er is altijd de krant. Zo wil ik niet meer iets óver hem schrijven, hooguit samen mét hem.

Vandaag is zijn school weer begonnen en zo meteen ga ik hem afhalen en hem vanmiddag weer een keer helpen met de opgaven van zijn orgeldocent. Het lezen van het notenschrift is nog steeds een grote ramp. Net als indertijd toen we hem tijdens de twee lockdowns hielpen met rekenen slaakt hij ook nu meestal diepe zuchten en gaapt luidruchtig als hij zich over dat notenbeeld buigt. Zijn docent geeft hem veel minder op dan dat hij in het begin deed en doet tijdens de les allerlei leuke dingen met hem. Zo geeft hij hem tips hoe hij kan improviseren vanuit een enkel motiefje, door het voor te doen. Ook doet hij vraag- en antwoordspelletjes. Of hij laat hem zingen.
-‘Zing eens een kleine terts?’
Dat doet hij moeiteloos.
-‘En een kleine terts daarboven op?’
Even nadenken en ook dat gaat goed. De docent speelt het nu ontstane akkoord.
-‘Dat is een verminderde drieklank’, zegt mijn kleinzoon.
Er worden nog drie tertsen een voor een door hem er boven opgestapeld. Ook dat gaat moeiteloos. Terzijde herkent hij er een verminderd septiemakkoord in. Dan vraagt de docent of hij het ook achterste voren kan zingen. Dat lukt, bij de een na laatste terts blijft hij steken en weet het even niet meer. Uit mijn eigen ervaring weet ik dat de gemiddelde conservatoriumstudent dit pas lukt na intensief oefenen…
Maar we gaan desondanks ook door met van blad spelen.

De fascinatie voor orgels en organisten is een tijdlang helemaal weg geweest. Enkele weken lang waren het treinen, toen brandweerauto’s, vervolgens ambulances en nog iets later ziekenhuizen. Ons hele huis was één groot ziekenhuis met overal pijltjes naar de eerste hulp, de OK, de fysio. Bij de balie zat een pop die je als je binnen kwam je wegwijs maakte. Tegenwoordig maakt hij voortdurend vlogs met mijn telefoon of met die van zijn moeder. Zo heeft hij meerdere vlogs gemaakt over dat ziekenhuis. Enkele weken geleden zag hij filmpjes van de stuntman Jacky Chan. Dat ging hij naspelen, met poppen en knuffelbeesten die de meest rare toeren uithaalden. Als hij in de speeltuin was rende hij zich suf van het ene toestel naar het andere en was intussen Jacky Chan. Zijn moeder verwachtte afgelopen zomer dat hij met orgelles zou gaan stoppen, want hij speelde er nooit meer op.

Maar hij mocht een concert verzorgen van een half uur in de Laurenskerk van Rotterdam. Daar staat het grootste orgel van Nederland! Hij maakte een programma bestaande uit drie stukken en een vrije improvisatie. Na een kwartier was hij klaar. De registrant vertelde dat hij nog tijd over had. Toen speelde hij nog een stuk van Louis Vierne dat hij enkele dagen eerder op Youtube gezien en gehoord had, gespeeld door zijn docent. Natuurlijk speelt hij niet de noten van Louis Vierne. Het is een moeilijk stuk. Hij heeft het stuk van A tot Z in zijn hoofd en speelt het, hij reduceert het tot dat wat hij kan spelen. En er klinkt muziek! Er was nog steeds tijd. Hij besloot om nog een vrije improvisatie te doen, maar nu opgebouwd van zacht tot hard. Uiteraard met alle manualen en met het pedaal. De professionele registrant dacht mee en registreerde mee en samen maakten ze het tot een feest, bij het slotakkoord klonk in het pedaal een zware 32-voet. “Waw!” Mijn kleinzoon was helemaal in zijn nopjes.

Sindsdien is hij weer met orgels, kerken maar ook carillons bezig. Toen we naar de orgelles liepen afgelopen woensdag liepen we over de markt van Gouda, waar net het carillon van het stadhuis sloeg en hij zag ook weer de poppetjes tevoorschijn komen en weer verdwijnen. Samen bleven we staan kijken. Gisteren heeft hij een aantal vlogs gemaakt in zijn eigen huis. Op eentje liet hij vanuit zijn kamer op de vensterbank een boek langzaam opengaan, dat daar rechtop stond. Vervolgens speelde hij op zijn keyboard het deuntje van het carillon van het stadhuis van Gouda, Daarna liep hij weer naar de vensterbank en liet hij het boek langzaam dicht gaan: de poppetjes waren weer verdwenen. Zijn moeder stond buiten en heeft het gefilmd.

In een ander vlog speelde hij dat hij de carillonspeler Boudewijn Zwart was. Die heeft een baard, dus mijn kleinzoon mat zich ook een baard aan door middel van een rode lap. Hij speelde met zijn vuisten op het keyboard het eerste deel van de vijfde symfonie van Beethoven. Het was nog niet afgelopen (na 11 minuten) toen blijkbaar de camera uitviel.

En zo hoorde hij slechts één keer (misschien twee of drie keer, ik weet het niet, maar vaker zeker niet) de organist van de Notre Dame van Parijs improviseren op de Marseillaise. Dat ging hij dus ook doen.

Ik kan zo nog een tijdje doorgaan. Bij dit alles staat voortdurend centraal dat hij niet muziek maakt, maar dat hij in een rol zit. Zo ís hij organist van de Notre Dame, zo ís hij Boudewijn Zwart, zo ís hij Jacky Chan. Hij speelt alles na  maar betrekt zijn hele omgeving in dat spel. Hij ziet iets en dat krijgt een functie daarin. En echte orgels, ach, je kunt ook met blokken een orgel maken en dan je organistenrol spelen en de orgelmuziek die erbij hoort intussen zingen. Elke blok is een manuaal, zo heb je al snel een groot orgel. Je kunt de afstandsbediening van de TV er naast leggen. Het blijkt dat je vanuit het orgel een scherm kunt bedienen. (In de St. Jan is ook een scherm waarop je de organist vanuit de kerk kunt zien..)

Mijn oudste kleinzoon is een unieke persoonlijkheid die tegelijk boordevol talenten zit, op meerdere terreinen. Hij is daarnaast zeer innemend en meestal vrolijk. Zijn kwalen, die vooral te maken hebben met zijn autisme, maken dat hij daarnaast ook heel bang, en zelfs agressief kan zijn. Hij is een jongen om van te houden. Maar tegelijk is hij nog steeds o zo kwetsbaar. Ik ben dankbaar dat ik deel uitmaak van zijn leven en hoop dat nog jaren te kunnen blijven doen.