Sinds enige tijd is mijn kleinzoon van 4 gefascineerd door dingen die met verhoudingen te maken hebben. Als je bij ons naar buiten loopt kom je bij een natuurterrein. Dat is ongeveer 500 meter breed en je kunt er helemaal doorheen lopen. Op het einde zie je nog steeds ons huis. ‘Opa kijk, jouw huis is heel klein’. Op de terugweg: ‘Opa kijk, jouw huis wordt steeds groter!’ In een boek over ons zonnestelsel staat een afbeelding van de aarde samen met de maan, waarbij de maan veel groter is afgebeeld. ‘Opa, deze foto is gemaakt toen je vlak bij de maan was, want de aarde is hier klein’.

Ook vroeg hij laatst: ‘als je op Saturnus bent is het daar dan plat?’ En vervolgens wilde hij dat van alle andere planeten ook weten. Hij zou wel met een raket naar Saturnus willen. En dat terwijl hij niet in de Metro durft te stappen… Doordat hij elke week een keer mee naar het zwembad gaat is hij ook gefascineerd geraakt door het begrip “diep”. ‘Oma tot hoever loopt het “ondiep” ‘ Oma zegt:  ‘tot zover je nog kunt staan. Maar kijk, ik kan nog veel verder staan. Pas als je niet meer kunt staan, dan is het diep.’ Een tijdje later is hij in het pierenbadje. We hebben een knuffeldier thuis, een zeehondje. Dan merkt hij op: ‘voor het zeehondje is het hier diep’.

Feitelijk is hij bezig met het ontdekken van de relativiteit van begrippen. In de Volkskrant bij Sir Edmund stond vandaag een artikel over mensen die in de ruimte zijn geweest. Stuk voor stuk hebben ze een ervaring gehad die tot gevolg had dat ze de aarde wilden redden. Ze worden een ander mens door de aanblik van de aarde. ‘We zijn allemaal astronauten van het ruimteschip aarde’ schreef Wubbo Ockels in een afscheidsbrief voor zijn dood. André Kuipers zette zich in voor een duurzamere wereld en werd ambassadeur van het wereldnatuurfonds. Socrates zei al in de vierde eeuw voor Christus: ‘De mensheid moet boven de aarde uitstijgen, naar de top van de atmosfeer en verder. Alleen dan kunnen we de wereld begrijpen waarin we leven.’ Op youtube is er een documentaire gewijd aan dit fenomeen, het “overview effect.”

https://www.youtube.com/watch?v=CHMIfOecrlo

Door ons klein te maken krijgen we inzicht. Als we ons zouden kunnen inleven in de ervaringen van een bacterie zouden we waarschijnlijk nog veel meer inzicht krijgen. We kunnen om een overview te krijgen de ruimte ingaan. Maar kijk om je heen. Om een overview te krijgen hoef je niet ver van huis. Maar het is niet makkelijk.

De twee foto’s op deze pagina zijn afkomstig uit het boek “Het zonnestelsel” door Marcus Chown, in een vertaling van Govert Schilling. Het beste van de meer recente boeken over ons zonnestelsel dat ik ben tegengekomen. Nog te krijgen via https://ramsj.nl/winkel/het-zonnestelsel-2/