Wanneer raak je bij muziek in vervoering? Dat is voor iedereen anders. Sommige componisten willen dat afdwingen. Zoals Schönberg in het laatste deel van zijn tweede strijkkwartet. In het gedicht van Stefan George, waar ik eerder over schreef, werkt voor mij het “in vervoering raken” het sterkst bij de eerste tekstregel: “Ich fühle Luft von anderem Planeten.” De begeleidende akkoorden door de strijkers in het hoge register brengen je naar een onbekende, magische wereld. Dat is symbolisme op en top: een en al suggestie en fantasie. Als daarbij goed gezongen wordt, zoals Stefan George die tekst bedoeld heeft maar vooral ook hoe Schönberg denk ik wil dat die gezongen wordt, dan kan er bij de luisteraars iets ontstaan dat je in een staat van verrukking brengt. Het woordje “Luft”, “lucht” is hier het toverwoord, daar gebeurt het wat mij betreft. Niet elk strijkkwartet krijgt dat voor elkaar. Niet elke sopraan kan dat even goed. Ook de kleur van de stem is belangrijk. Daarnaast zijn het tempo, de dynamiek, de articulatie en de sterkte verhoudingen van grote invloed. Maar de uitvoerenden moeten het voelen en dat gevoel proberen over te brengen. Natuurlijk kan ook de akoestiek in de zaal of de registratie van een opname een bepaalde invloed hebben. Maar alleen als deze opvallend storend is, in alle andere gevallen ben ik geneigd vooral naar de kwaliteit van de uitvoering van de muzikanten te luisteren. Ik heb negen opnamen op Youtube beluisterd. Hieronder staan de namen van de uitvoerenden. Daarna de negen fragmenten waarin deze begintekst gezongen wordt.
- Musicians from Ravinia’s Steans Institute, Mary Elizabeth Mackenzie, soprano
- Hausmann Quartet, AnnMoss, sopraan
- The Sequoia String Quartet, Bethany Beardslee, soprano
- New Vienna String Quartet, Evelyn Lear, soprano
- Arditti Quartet, Dawn Upshaw soprano
- Jesse Mills & Owen Dalby, violins Jonathan Bagg, viola; Greg Hesselink, cello, Tony Arnold soprano
- Amernet String Quartet, Rachel Calloway soprano
- LaSalle Quartet, Margaret Price soprano
- TMC fellows, Mary Bonhag soprano
1-
2-
3-
4-
5-
6-
7-
8-
9-
Ik heb zo mijn voorkeuren. Ik ben benieuwd wat de lezers van dit blog er van vinden, laat het mij horen!
Pingback: Stefan George, Richard Gerstl, Arnold Schönberg | Pieter Simons column