Meer dan dertig hoogleraren in gepaste kledij omringden Professor Berkvens bij zijn afscheidsrede vrijdagmiddag in de aula van de Universiteit Limburg op de Minderbroedersberg in Maastricht. In dat gebouw was ik nog nooit geweest. In Maastricht zijn veel historische gebouwen behouden gebleven omdat ze tegenwoordig gebruikt worden door de Universiteit Limburg. Daar kunnen we heel blij mee zijn. De voorloper van de voormalige kerk op de Minderbroedersberg, dat is de voormalige vroeg-gotische kerk in de Pieterstraat die al begin dertiende eeuw gebouwd werd door de Minderbroeders. Daar zit nu het Regionaal Historisch centrum en daar kom ik vaak. Na de verovering van Maastricht door Frederik Hendrik en het vermeende verraad door enkele Minderbroeders en Jesuïten die de Spanjaarden weer binnen de stadspoorten wilden laten dringen, moesten de ordeleden van beide kloosters Maastricht verlaten en de kerken en kloostergebouwen kregen al snel een nieuwe functie. Later, toen Lodewijk XIV Maastricht had veroverd, mochten ze weer terugkeren. De Minderbroeders bouwden toen een nieuwe kerk en een nieuw klooster, een sober barokgebouw, en dat heb ik nu dus voor de eerste keer van binnen gezien. Er is erg veel verbouwd. De aula vond ik ronduit lelijk met zijn systeemplafond. Het was moeilijk om een indruk te krijgen hoe deze ruimte er ooit heeft uitgezien.

In zijn afscheidsrede “Het leenrecht vergadert. Limburgse rechtsgeschiedenis in Euregionaal perspectief” greep Berkvens terug op zijn bijzonder hoogleraarschap rechtsgeschiedenis der Limburgse territoria. Hij was in zekere zin een buitenbeentje op de universiteit. Van huis uit was hij een historicus met speciale belangstelling voor het middeleeuwse recht. Toen de functie voor bijzonder hoogleraar werd ingesteld op initiatief van het Limburgs Oudheidkundig genootschap had hij er op gesolliciteerd. Ondanks het feit dat hij niet beantwoordde aan een van de voorwaarden, meester in de rechten, was toch hij degene die werd benoemd. Sindsdien staan er vele publicaties op zijn naam en heeft hij zich op allerlei terreinen verdienstelijk gemaakt. Ik ken hem vooral van veel artikelen in de jaarboeken van het LGOG.

Professor Berkvens liet een kaartje zien van het gebied tussen Maas en Rijn in de zestiende eeuw. Diverse kleine stukken waren in leen bij de keurvorst van Keulen, maar lagen op het territorium van Gulick, Brabant of Loon. En in de loop van de tijd wisselde de soevereiniteit voortdurend: sommige lenen kwamen op grond te liggen waar opeens de Staten der Nederlanden de baas waren geworden of welke bezit van Spanje of later Oostenrijk werden. Al die soevereine heersers gingen weer anders om met deze leengoederen en er moest vaak worden uitgezocht wie nu het laatste woord had bij geschillen: de keurvorst van Keulen als leenheer of de nieuwe soeverein heerser..

Het was een mooie afscheidsrede en er werden nog veel mooie woorden gesproken. En ook buiten bleef het nog lang mooi. Ik genoot weer van wat ik de mooiste stad van Nederland vind.