We hebben weer bijna een kabinet. De Nederlanders hebben afgelopen voorjaar zodanig gestemd dat dit per definitie een hele klus zou zijn. De enige mogelijkheid die nog open was zonder deelname van de PVV, die is het dan uiteindelijk geworden. Deze partijen hebben hun verantwoordelijkheid genomen. En omdat de verschillen tussen die partijen op een aantal punten best wel groot zijn zal dat pijn hebben gedaan. Wat mij betreft grote complimenten daarvoor!

Enkele dingen die niet alleen over de inhoud van het akkoord gaan, maar vooral over alles wat er op dit moment omheen gebeurt, wekken bij mij irritatie. Het ergste vind ik de populistische presentatie van onze premier. Het wordt een kabinet met plannen voor “de gewone man”. Wat een lariekoek. Zeker uit de mond van iemand van de VVD. Heb je wel eens een beeld gezien van een bijeenkomst van de VVD-jongeren? Dan weet je dat daar niet de gewone man vertegenwoordigd is. Daar zitten mannen en vrouwen uit Wassenaar en het Gooi die geen flauw idee hebben van de problematiek in achterstandswijken om maar iets te noemen.

Waar ik dan weer blij om ben is dat er eindelijk een begin gemaakt lijkt te worden met plannen die klimaatverbetering moeten bevorderen. Ik hoop van ganser harte dat ze het lef hebben om dat door te zetten.

En dan kan ik het niet laten om een sneer te geven richting de verslaggeving. Alles lijkt te draaien om mogelijke koopkrachtverbetering, hoeveel gaat iedereen er op vooruit? En dan hoor je gelijk weer een en al gemopper. Heel kleinzielig, alleen maar kijken naar de eigen portemonnee. Ik ben er van overtuigd dat wanneer je een goed verhaal hebt waar je het geld aan besteed (vooral ook op de lange termijn), dat de meeste mensen bereid zijn om zo nodig de broekriem aan te trekken. Uiteraard: probeer wel altijd de meest kwetsbaren te ontzien. De verslaggevers doen hier van hartenlust aan mee en de politici gaan weer massaal op de populistische tour. Stoppen daarmee!

De onderwijzers gaan weer staken. Ze willen dat er meer geld voor hen wordt uitgetrokken. Geld is een, maar wat kan het kabinet eigenlijk behalve de salarissen verhogen? Ze hebben in het verleden vrijwel alle mogelijkheden uit handen gegeven. De gemeenten moeten een aantal dingen voor de scholen invullen en de scholen mogen zo wie zo op een breed terrein zelf weten waar ze het geld aan uit geven. Een wet zou dwingend kunnen opleggen dat de klaslokalen groter moeten worden, binnen laten we zeggen 10 jaar. Maar dan moeten de gemeenten daar extra geld voor krijgen, anders zal dat nooit lukken. De regering kan verplichten om de klassengrootte te maximaliseren. Ook dat zal op een aantal scholen tot problemen leiden vanwege ruimtegebrek en scholen die ervoor gekozen hebben om het geld ergens anders aan uit te geven zullen ook in de problemen komen. Eigenlijk zeg ik dus: schaf de lumpsumregeling af en bekostig alles weer als vanouds. Maar net als bij de zorg: men is er bang voor dat de kosten de pan uit gaan rijzen. Ja, maar wat wil je. Het gaat om goed onderwijs en de voorwaarden daarvoor die deugen gewoonweg niet. Dus dat gaat een centje kosten. Daar moet het geld dus naar toe. Net dacht men in Den Haag alles van zich afgeschoven te kunnen hebben en nu zou het weer terug gedraaid moeten worden. Ik zie het niet gebeuren.

Ja en zo heeft iedere partij die meedoet met het kabinet ergens zijn zin in gekregen. Het Wilhelmus wordt verplichte kost. We gaan dan weer op de negentiende-eeuwse manier vaderlandsliefde bedrijven en de Vader des Vaderlands op een voetstuk zetten. In de geschiedenisboeken zal niet komen te staan dat Willem van Oranje aanvoerder van het leger was dat in 1572 Roermond plunderde en daarbij vele monniken vermoordde. Ook niet dat deze held drie keer van godsdienst is veranderd omdat hij hertrouwde en dat dit op dat moment beter uit kwam. Ook niet dat hij een huurleger bij elkaar raapte, vooral om zijn eigen bezittingen in Brussel en Breda terug te krijgen, die de Spanjaarden hem hadden afgepakt. En natuurlijk had hij daar een vaderlandslievende propagandamachine voor nodig. Dat het na de dood van Willem van Oranje nog steeds een tijd kantje boord was en dat het meer geluk dan wijsheid was dat de Spanjaarden niet weer opnieuw controle over de verloren gegane gebieden kregen. (De geldkraan van de vijand was dichtgedraaid, de Spanjaarden waren blut). Dat de echte helden Prins Maurits en vooral ook Johan van Oldenbarnevelt waren die de jonge republiek door roerige tijden wisten te loodsen. Ook niet in de geschiedenisboeken zal komen te staan dat de Oranjes eigenlijk pas in 1814 op een echt voetstuk zijn geplaatst en dat toen pas de oranje-mythe flink is opgeblazen. Uit angst voor de Republiek, zoals Frankrijk die had ingesteld, wilden de Europese regeringsleiders bij het congres van Wenen in 1814 dat overal monarchieën kwamen. Dus hoppa, de Oranjegezinden kregen het voor elkaar dat Nederland een heuse koning kreeg. Het Rijksmuseum moest daar aan het einde van die eeuw ook een rol in vervullen. En nu in 2017: ja wel, we moeten verplicht het Wilhelmus gaan zingen en het Rijksmuseum bezoeken. Het Wilhelmus mag van mij blijven want het is een prachtig lied. Ook een lied om na te denken over het verleden. Maar dan op een iets bredere manier dan nu. Net zoals ze in Rotterdam de naam Witte de Withstraat mogen laten bestaan of de galerie Witte de With. Maar schroom niet om er bij te vertellen wie die man was: geen lieverdje. Dat is onderdeel van ons verleden. Dat hoeven we niet weg te poetsen. Maar zeker ook niet mooier te maken dan het is. Het Rijksmuseum is een prachtig museum. Maar wil je de Nederlandse geschiedenis en cultuur inzichtelijk maken, stuur de kinderen dan naar het Openluchtmuseum van Arnhem. En eigenlijk kun je aan de hand van heel veel musea iets vertellen over Nederland. Het planetarium van Eisinga bijvoorbeeld, of Hofwijk, waar de groten van de familie Huijgens verbleven.

Maar: we hebben over enkele weken een nieuw kabinet. Mijn zegen hebben ze. Ik wens ze vooral veel wijsheid, standvastigheid en een lange termijnvisie toe.